1952 yılında Kırım Türk Kültür Derneği olarak temeli atılan dernek bugün genel merkezi Ankara’da bulunan Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği’nin İstanbul Şubesi olarak faaliyet göstermektedir.
Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği, Türkiye Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu’nun 21 Aralık 1992 tarih ve 92/3924 sayılı kararı ile kamu yararına dernek olarak tescil edilmiştir.
Kırım’ın 1783’teki Rus işgalinin ardından Kırım Tatar Türklerinin hicretinde en önemli merkezlerden birisi İstanbul’du. Anadolu yerine Dobruca’ya giden Kırım Tatar Türklerinin de Osmanlı – Rus savaşlarının ardından yaşadıkları ikinci zorunlu göçün ardından sığındıkları liman yine İstanbul oldu. Türkiye’deki ilk Kırım Tatar sivil toplum kuruluşu da İstanbul’da kuruldu. 1908 Temmuzunda 2. meşrutiyetin ilanından hemen sonra Tatar Cemiyet-i Hayriyesi ortaya çıktı.
26 Aralık 1917’de Kırım Ahali Cumhuriyeti’nin kuruluşu da Noman Çelebi Cihan ve diğer öğrenci arkadaşlarının İstanbul’da kurdukları gizli Vatan Cemiyeti‘nin hazırladığı lider kadrosu sayesinde oldu.
Başta Sovyetler Birliği’nde, ardından Bulgaristan ve Romanya’da yaşanan insanlık dışı komünist rejimlerinden kaçan binlerce muhacir İstanbul’un Fatih ilçesine, özellikle de Şehremini’ye yerleşti. Muhacirlerin o zamanki buluşma noktası Fatih’teki Taşhan ve Hamza Efendi’nin Kahvesi idi.
1952 yılında Kırım Türk Kültür Derneği ve 1954 yılında Kırım Türkleri Yardımlaşma Birliği kuruldu. Bu iki dernek 4 Aralık 1960 tarihinde birleşerek İstanbul Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği’ni oluşturdular.
Dernek 1987’den itibaren Şehremini’nin Büyük Saray Meydanı’ndaki lokalde faaliyet gösterdikten sonra Mart 1991’de Arpaemini Mahallesi Pazar Tekke Sokak’ta bulunan Emel Kırım Vakfı’na ait daireye taşındı. Bu dönemde dernek tüm olanaklarını Kırım Tatarlarının Sürgün’den vatana dönüşünü desteklemek için sevk etti. Millî mekteplerin inşası ve tamirine katkı yaparken, Kırım’daki millî ve dinî kurumların ihtiyaçlarının giderilmesi gibi öncelikli meselelerde yardım kampanyalarına öncülük etti.
ernek 2004 yılından bu yana ise Molla Gürani Mahallesindeki (eski adıyla Ördekkasap Mahallesi) 6 katlı Dr. Ahmed İhsan Kırımlı Kırım Tatar Türkleri Kültür Evinde hizmet veriyor. Derneğin 1. katı ofis olarak kullanılırken, giriş katında “Konakbay” Kırım Tatar Yemekleri İkram Salonu ve bodrum katında da konferans salonu bulunuyor. Cuma günleri yapılan herkese açık söyleşilerde uzmanlar bilgilerini paylaşıyor. Konakbay salonu, söyleşilerden sonra yapılan küçük ikramlara, Kadınlar Kolu ve Gençlik Kolu’nun toplantıları başta olmak üzere çeşitli çay ve yemekli toplantılara ev sahipliği yapıyor.
Dernek 60 yılı aşkın bir süredir Kırım ve Kırım Tatar Türklerini tanıtmak, kültürün devamlılığını ve gelişimini sağlamak maksadıyla çalışmalar yaptı. Kırım halk oyunları çalışmaları, anma toplantıları ve tepreçler yapılageldi.
Derneğimiz Kırım davasının hür dünyaya duyurulması görevini başarıyla sürdürdü. Kitaplar, broşürler yayımlandı. Bugün Bahçesaray dergisi hayırseverlerin desteğiyle 30 ülkeden 12 bin kişiye ulaşıyor.